Ở đó, Quốc hội sẽ phải trả lời một câu hỏi lớn mà mọi nền kinh tế đều phải đối mặt: làm sao vừa thúc đẩy tăng trưởng cao, vừa giữ được ổn định vĩ mô. 

Hai mục tiêu ấy tưởng như song hành, nhưng thực ra nhiều khi bước không đều – và điều này thể hiện khá rõ trong các báo cáo gửi Phiên họp thứ 50, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tuần trước (*).

Tăng trưởng cao

Theo báo cáo của Chính phủ, kinh tế – xã hội năm 2025 tiếp tục đạt được nhiều kết quả tích cực. Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết: “Kinh tế vĩ mô ổn định, tăng trưởng cao, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được đảm bảo. Tăng trưởng GDP ước đạt 8%, lạm phát khoảng 4%, GDP bình quân đầu người hơn 5.000 USD – trở thành nước có thu nhập trung bình cao.”

Tuy nhiên, thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ quan tâm, đánh giá kỹ hơn một số vấn đề như mục tiêu tăng trưởng đang chịu nhiều sức ép, chất lượng tăng trưởng còn hạn chế, Ổn định kinh tế vĩ mô tiềm ẩn nhiều rủi ro, Chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm, chưa tạo dấu ấn rõ nét, Khu vực doanh nghiệp trong nước nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn chịu nhiều sức ép khi đầu tư tư nhân chưa được khơi thông.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đề xuất: “Để hoàn thành mục tiêu năm 2025, giai đoạn 2021 - 2025, cần tiếp tục kiên định ổn định kinh tế vĩ mô, điều hành chính sách tiền tệ chặt chẽ, phát huy vai trò chủ đạo của tài khóa mở rộng có trọng tâm, đồng thời đẩy mạnh cải cách thể chế, các động lực tăng trưởng truyền thống và phát triển mạnh các động lực tăng trưởng mới, tạo đà phát triền bền vững cho giai đoạn 2026 – 2030”.

Quoc hoi ki hop thu 9.jpg
Các đại biểu Quốc hội tham dự kì họp thứ 9 - Quốc hội khoá XV. Ảnh: VGP

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, quản trị vĩ mô một cách chặt chẽ và dài hạn là yếu tố then chốt để chuẩn bị cho mục tiêu 10%. Cần duy trì ổn định vĩ mô, tránh tăng trưởng nóng và không chạy theo con số cao để đánh đổi sự ổn định. Quản trị phải hết sức chặt chẽ, kiểm soát lạm phát, nợ công và chất lượng tín dụng để phòng ngừa rủi ro (như bong bóng tài sản và các cú sốc từ bên ngoài).

Thực tế, cân đối giữa “tăng trưởng” và “ổn định” luôn là một bài toán khó. Tăng quá nhanh, lạm phát có thể bật dậy; siết quá chặt, động lực phát triển lại suy yếu. Kinh nghiệm nhiều năm cho thấy, giữ được sự cân bằng ấy đòi hỏi tầm nhìn dài hơi và kỷ luật chính sách cao.

Đầu tư công, tiền tệ vẫn là trụ cột cho tăng trưởng

Năm 2025, với mục tiêu tăng trưởng 8,3–8,5% được coi là “dứt khoát phải đạt”, điều cần nhìn thẳng là động lực tăng trưởng đang yếu đi ở nhiều hướng. Chính phủ thừa nhận, các động lực mới như chuyển đổi xanh, chuyển đổi số vẫn ở giai đoạn khởi đầu, cần thêm thời gian để tạo kết quả. Xuất khẩu gặp khó, tiêu dùng trong nước chững lại.

Nói cách khác, nền kinh tế vẫn dựa nhiều vào hai trụ chính: đầu tư công và tiền tệ mở rộng.

Tổng vốn đầu tư công năm nay lên tới 1,11 triệu tỷ đồng – con số cao nhất từ trước tới nay. Tuy vậy, đến giữa tháng 10, mới giải ngân được hơn 50% kế hoạch. 

Về tiền tệ, đến cuối tháng 9, dư nợ tín dụng đạt gần 17,71 triệu tỷ đồng, tăng 13,4% so với cuối năm 2024. Mục tiêu cả năm là 18%, tương đương khoảng 100 tỷ USD.

Để đạt mục tiêu tăng trưởng cả năm, quý IV phải đạt mức 8,5–10% – một con số đầy thách thức trong bối cảnh cầu thế giới yếu, tỷ giá biến động và giá vàng tăng mạnh.

Xuất khẩu gặp trở ngại vì chính sách thuế quan của Hoa Kỳ, rủi ro thương mại trong khu vực và nhu cầu giảm ở các thị trường truyền thống. Mục tiêu xuất siêu 30 tỷ USD vì vậy không chỉ là chỉ tiêu kinh tế mà là phép thử cho năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt.

Đầu tư – vốn được kỳ vọng là trụ đỡ của tăng trưởng – cũng chưa bứt phá: FDI đăng ký mới 9 tháng đạt 12,4 tỷ USD, giảm 8,6% so với cùng kỳ; đầu tư công giải ngân chậm; khu vực tư nhân vẫn thận trọng.

Các nhà lãnh đạo đã nhiều lần nhấn mạnh: “Tập trung phát triển kinh tế, giữ vững ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn.”

Làm sao bảo đảm các cân đối lớn?

Mục tiêu tăng trưởng hai con số có thể viết ra trong vài dòng, nhưng để đạt được nó là cả một hành trình dài, đòi hỏi năng lực điều hành, niềm tin thị trường và sức bền của từng doanh nghiệp, từng người lao động.

Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội xây dựng phải dựa trên tính toán cụ thể, sát thực tế, và quan trọng hơn, phải phù hợp với khả năng hấp thụ của nền kinh tế.

Tăng trưởng 8,5% trong năm 2025 là một kết quả đáng ghi nhận, nhưng cũng là lời nhắc về cái giá của tăng trưởng. Để có được con số ấy, nền kinh tế đã cần tới hơn 1,1 triệu tỷ đồng vốn đầu tư công và mức tăng trưởng tín dụng lên tới 18%.

Vậy nếu năm 2026 đặt mục tiêu tăng trưởng 10%, liệu chúng ta sẽ cần thêm bao nhiêu vốn đầu tư công, thêm bao nhiêu tín dụng nữa – và quan trọng hơn, làm sao vẫn tiếp tục phải giữ được ổn định kinh tế vĩ mô?

Đó không chỉ là bài toán của các bộ, ngành, mà là bài kiểm tra về sự tỉnh táo và bản lĩnh của Quốc hội khi quyết định các chỉ tiêu phát triển quốc gia. 

Chú thích: 

(*)https://quochoi.vn/tintuc/Pages/tin-hoat-dong-cua-quoc-hoi.aspx?ItemID=96099