Chuyện của những dòng sông

Có một mảnh ký ức ghim chặt vào lòng tôi qua lời kể của má và dì trong suốt nhiều năm: Sông Ngã Năm, một đoạn của kênh Quản Lộ - Phụng Hiệp từng cứu mạng ông ngoại tôi.

Đôi bờ sông kia, như đôi bờ thương nhớ, vắt qua tháng năm đằng đẵng mà lặng lẽ trôi qua quá nửa cuộc đời tha phương của tôi.

Khúc sông son, mùa nước đổ bây giờ có còn đâu. Nước sông quê có mùi mặn mặn của biển xâm và giọt mồ hôi của người nông dân trầm tích qua mấy trăm năm khai phá miệt đất Tháp Mười.

Rừng dừa nước Tịnh Khê cùng với dòng sông Kinh êm đềm, đường bờ biển cát mịn, làng mạc dưới bóng cây xanh, con đường làng quanh co đang trở thành điểm du lịch sinh thái làm say lòng du khách.

Tuổi thơ của những người con Hướng Hóa nếu đã tắm trên dòng Sê Pôn thì đều biết đó là ranh giới tự nhiên giữa hai nước, nhưng con sóng nào của Lào, con sóng nào của Việt Nam, chỉ Sê Pôn mới biết.

Sông Hàn như cô gái trẻ tràn đầy nhựa sống, khi thì thướt tha, lúc thì uyển chuyển sắc màu. Bức tranh thiên nhiên của dòng sông giờ được tô điểm thêm bằng những cánh cò trắng ung dung sải cánh.

Con tàu đò từ Tà Niên tôi đi mờ sương hôm ấy, đã về đâu trên những dòng sông của miền Nam nước Việt, nơi mỗi phận người đều gắn với đời sông.

Sông Lam, còn gọi sông Cả, sông Rum. Là con sông lớn nhất tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh. Làng tôi ở cuối sông Lam.

Dòng sông Đà tôi xuôi hôm nay không còn là sông Đà hiểm trở trong tản văn của Nguyễn Tuân nữa, mà là một sông Đà hư thực mang nỗi sầu vạn cổ và nỗi cô đơn từ muôn kiếp trước đến tận kiếp này.

Giọng Huế, vị Huế, nét thơ mộng đài các khoan thai cẩn trọng, cả mảng màu khói sương lẫn vẻ dịu dàng lộng lẫy trong bức tranh Huế luôn in đậm tâm tính của sông Hương.

Tạm biệt sông Kiến Giang với nhiều câu chuyện chưa kể hết, ngày hôm sau, chúng tôi quay về ngã ba sông và ngược dòng Đại Giang.

Một ngày, tôi quyết định ngược dòng Nhật Lệ, theo dòng sông đi về phía thượng nguồn, như hành trình của một giọt nước.

Cũng như nhiều người con đất Việt khác, cuộc đời tôi gắn liền với những dòng sông: “Tôi sinh ra từ một dòng sông/ Sông dài rộng, con đò ngang thì bé”.

Khi đã là một người lính, tôi hiểu hơn biểu tượng ẩn trong màu nước sông Hồng, hiểu hơn về câu hát “thấy dòng sông sóng ngầu lên sắc đỏ”. Tôi hiểu, ẩn trong màu đỏ ấy không chỉ là phù sa.