Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình vừa báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước về công tác của các tòa án trong năm 2023. 

Phạt tù chung thân 8 bị cáo phạm tội tham nhũng

Báo cáo kết quả giải quyết, xét xử nhiều loại vụ việc, ông Nguyễn Hòa Bình cho hay, từ ngày 1/10/2022 đến ngày 30/9/2023, các tòa án đã thụ lý hơn 606 nghìn vụ việc, giải quyết 89,16%; cao hơn năm trước 0,26%.

So với năm 2022, số vụ việc đã thụ lý tăng; song tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của tòa thấp hơn năm trước và đáp ứng yêu cầu mà Nghị quyết Quốc hội đề ra (không quá 1,5%). 

Trong đó, giải quyết, xét xử các vụ án hình sự, các tòa án đã thụ lý hơn 96 nghìn vụ với gần 183 nghìn bị cáo; giải quyết, xét xử đạt tỷ lệ 98% về số vụ và 96,35% về số bị cáo. Con số này cao hơn năm trước, vượt 10% so với chỉ tiêu; tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy đáp ứng yêu cầu mà Nghị quyết Quốc hội đề ra (không quá 1,5%).  

ava chuyến bay giải cứu.jpg
Phiên tòa xét xử vụ án liên quan đến chuyến bay giải cứu

Riêng thụ lý, xét xử các vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ, các tòa án đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm đối với 3.730 vụ với 8.670 bị cáo; đã xét xử 3.197 vụ với 6.417 bị cáo.

Trong đó, tuyên phạt tù chung thân đối với 10  bị cáo; xử phạt tù từ trên 15 năm đến 20 năm đối với 73 bị cáo; tù từ trên 7 năm đến 15 năm đối với 475 bị cáo; tù từ 3 năm đến 7 năm đối với 1026  bị cáo; tù từ 3 năm trở xuống đối với 1986 bị cáo; còn lại là các hình phạt khác. So với năm 2022, số vụ thụ lý, cả bị cáo, xét xử đều tăng.

Riêng về tội về tham nhũng, các tòa án đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm đối với 747 vụ với 1.800 bị cáo; đã xét xử 562 vụ với 1.207 bị cáo.  

Trong số bị cáo phạm tội về tham nhũng đã xét xử sơ thẩm, các tòa án tuyên phạt tù chung thân 8 bị cáo; xử phạt tù từ trên 15 năm đến 20 năm đối với 50 bị cáo; tù từ trên 7 năm đến 15 năm đối với 170 bị cáo; tù từ 3 năm đến 7 năm đối với 308 bị cáo; tù từ 3 năm trở xuống đối với 365 bị cáo; còn lại là các hình phạt khác. So với năm 2022, thụ lý tăng 170 vụ với 401 bị cáo… 

Ông Nguyễn Hòa Bình cho rằng, các vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ mà các tòa án đã xét xử chủ yếu phạm các tội về “Tàng trữ vận chuyển hàng cấm”, “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”, “Sản xuất, buôn bán hàng cấm”, “Tham ô tài sản”, Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”... 

Các tòa án đã áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản lớn của Nhà nước; chú trọng quyết định tịch thu tài sản do phạm tội mà có, áp dụng các biện pháp kê biên tài sản, các biện pháp tư pháp và các hình phạt bổ sung nhằm đảm bảo thu hồi tài sản của Nhà nước đã bị chiếm đoạt hoặc thiệt hại. 

Trong năm qua, các tòa án đã tuyên thu hồi tiền, tài sản đối với 216 vụ với 761 bị cáo trong các vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ với số tiền và tài sản trên 1.859 tỷ đồng; có 163 vụ với 631 bị cáo đã khắc phục hậu quả nộp lại tài sản chiếm đoạt trên 490 tỷ đồng.

Trả hồ sơ để điều tra bổ sung 3 vụ án diện Trung ương theo dõi

Các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo được các tòa án tổ chức xét xử nghiêm túc, đúng tiến độ, đúng pháp luật, theo tinh thần không có vùng cấm và không có ngoại lệ. 

Các tòa án đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 21 vụ án, đã xét xử 17 vụ án, quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung 3 vụ án (trong đó có 1 vụ được thụ lý lại); thụ lý theo thủ tục phúc thẩm 15 vụ án, đã xét xử 12 vụ án và thụ lý theo thủ tục giám đốc thẩm 2 vụ án, đã xét xử 1 vụ án.

Các vụ án thuộc diện Ban chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cấp tỉnh theo dõi, chỉ đạo được đẩy nhanh tiến độ, xử lý nghiêm minh, bảo đảm đúng tiến độ, yêu cầu.

Các tòa án đã phối hợp tốt với liên ngành tố tụng ở Trung ương chỉ đạo giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình giải quyết các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo như: vụ án Nhật Cường, Tân Hiệp Phát, Việt Á, Tân Hoàng Minh, vi phạm về đấu thầu tại Bệnh viện Bạch Mai, Viện tim Hà Nội, Bệnh viện đa khoa Đồng Nai, Vụ án FLC, vụ án chuyến bay giải cứu… 

Qua đó, đã xử lý nghiêm nhiều vụ án gây ra thiệt hại đặc biệt lớn, gây bức xúc lớn trong xã hội, được đông đảo dư luận trong cán bộ, đảng viên và nhân dân đánh giá cao, tin tưởng vào đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng.

Bên cạnh đó, các tòa án cũng đã đưa ra xét xử kịp thời và tuyên án nghiêm khắc các vụ vi phạm pháp luật liên quan đến phòng, chống dịch Covid-19. Các tòa án đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 12 vụ với 79 bị cáo, đã xét xử 10 vụ với 68 bị cáo lợi dụng dịch bệnh Covid-19 để có hành vi trục lợi, chiếm đoạt tài sản của Nhà nước. 

Trong đó, các tòa án cấp sơ thẩm tuyên phạt chung thân, tử hình đối với 5 bị cáo; xử phạt tù từ 15 - 20 năm đối với 2 bị cáo; từ trên 7 năm đến 15 năm đối với 11 bị cáo; tù từ trên 3 năm đến 7 năm đối với 22 bị cáo; tù từ 3 năm trở xuống đối với 16 bị cáo, còn lại là các hình phạt khác.

Theo Chánh án TAND tối cao, qua công tác giải quyết, xét xử các vụ án hình sự cho thấy, năm 2023, số lượng các vụ án mà các tòa án thụ lý tiếp tục tăng với tính chất, mức độ vi phạm ngày càng nghiêm trọng, quy mô tổ chức chặt chẽ, thủ đoạn phạm tội ngày càng tinh.

Với việc triển khai thực hiện nghiêm, đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả nhiều giải pháp đề ra trong thời gian qua, các vụ án hình sự đã được xét xử bảo đảm nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người vô tội.

Chất lượng tranh tụng tại phiên tòa tiếp tục được bảo đảm theo hướng thực chất, hiệu quả. Hình phạt áp dụng đối với các bị cáo tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội.

Các trường hợp cho hưởng án treo được cân nhắc kỹ lưỡng; kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ, bảo đảm đúng pháp luật, phát huy ý nghĩa nhân văn, tạo điều kiện cho người bị kết án được tự cải tạo ngoài xã hội dưới sự giám sát, giáo dục của các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.