Sáng 1/11, Quốc hội tiếp tục thảo luận về tình hình kinh tế xã hội, vấn đề cấp phép chung cư mini sau vụ cháy chung cư mini tại Hà Nội tiếp tục nhận được nhiều sự quan tâm của các ĐBQH.
ĐB Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị) nhận định vụ cháy chung cư mini tại quận Thanh Xuân như giọt nước tràn ly của những tồn tại tích tụ lâu nay, nhưng chung cư mini vẫn là "cứu cánh chỗ ở" cho người thu nhập thấp, sinh viên.
Từ đây, ông Thắng nhìn nhận cần giải bài toán hiện hữu này, nhưng siết chặt quá mức sẽ đẩy người lao động, sinh viên nghèo ra đường, khi họ không có điều kiện ở căn hộ đảm bảo yêu cầu cao.
"Thời gian qua chúng ta đã thiết kế nhiều chính sách hấp dẫn, hỗ trợ nhà đầu tư, doanh nghiệp đầu tư vào nhà ở xã hội, nhưng vẫn ít doanh nghiệp mặn mà. Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng dành cho vay nhà ở xã hội mới giải ngân được 83 tỷ đồng, nhưng lại ế ẩm hàng ngàn căn hộ không ai thuê mua", ĐB Thắng nêu thực tế.
Ông lý giải "phải chăng nó quá xa vời so với khả năng tài chính, thu nhập của người dân thu nhập thấp, còn người đủ điều kiện mua thì không mặn mà với mức giá chưa phù hợp, đặc biệt vướng mắc nhiều thủ tục hành chính, lựa chọn vị trí không phù hợp, nơi cần không có, nơi có lại không cần".
ĐB bày tỏ "đây thực sự là kết quả buồn", sự tồn tại "núi thủ tục, rừng quy định" hành chính cùng những rủi ro pháp lý khác là nguyên nhân.
"Chân thành và thực sự xem doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội cũng là đối tượng đặc biệt cần tháo gỡ thì mục tiêu phát triển loại nhà ở này mới có thể trở thành hiện thực", ĐB Thắng nhấn mạnh.
Ông cũng đề nghị "định vị" lại địa vị pháp lý của tổ chức công đoàn trong sứ mệnh chăm lo nhà ở xã hội.
Tranh luận sau đó, ĐB Leo Thị Lịch (Bắc Giang) cho rằng, nhà ở, nhà trọ với người lao động, người thu nhập thấp là cần thiết nhưng không vì thế mà buông lỏng công tác quản lý.
Nữ ĐB nhấn mạnh, việc cấp phép sai, không đúng quy định cần phải xử lý nghiêm minh. Bà Lịch dẫn lại vụ việc chung cư của ông Nghiêm Quang Minh (bị can trong vụ cháy chung cư tại Khương Hạ, Hà Nội), được cấp phép 6 tầng nhưng xây 9 tầng, ông Minh có tới 8 khu chung cư tương tự được xây trong 10 năm để cho thuê.
"Buông lỏng quản lý, biết nhưng không xử lý, đó là kẽ hở trong công tác quản lý, cần phải làm nghiêm khắc", ĐB khẳng định.
Liên quan đến PCCC, ĐB Leo Thị Lịch cho biết qua giám sát 65 cơ sở cho thuê chung cư mini thì hầu hết không bảo đảm nhưng báo cáo của cơ quan có thẩm quyền lại cho biết không có quy định về PCCC đối với nhà riêng lẻ.
Từ đây, bà cho rằng luật còn chỗ trống, kẽ hở và cần siết chặt quản lý, làm rõ trách nhiệm của ngành chức năng và phải sửa luật trong thời gian tới.
Chung cư mini 4 không
Cũng phát biểu về vấn đề này, ĐB Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) cho biết quy chuẩn, tiêu chuẩn của chung cư mini, định danh không rõ ràng, không được quy định trong luật, gây lúng túng trong quản lý, gây áp lực cho hạ tầng đô thị, tiềm ẩn nguy cơ cao an toàn của người dân.
"Những lỗ hổng pháp luật thời gian qua đã kéo theo những lỗ hổng quản lý chung cư mini. Với quy định hiện hành, một cá nhân, một gia đình có thể đứng ra xây dựng chung cư mini để bán mà không bị khống chế số lượng căn hộ, chiều cao, thủ tục rất đơn giản, chỉ cần xin cấp giấy phép xây dựng riêng lẻ với nhà ở xây dựng", ĐB phân tích.
Đối với chung cư dù quy mô lớn hay nhỏ đều có tính chất rất phức tạp, liên quan an toàn tính mạng con người, nhưng với nhà ở riêng lẻ, chung cư mini hiện nay đều không chịu tiền kiểm hay hậu kiểm của Sở Xây dựng như các loại chung cư khác.
ĐB Thủy nêu thực tế 10 năm qua chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng của chung cư mini, riêng TP.HCM có hơn 42.200 nhà cho thuê kiểu chung cư mini. Hầu hết chung cư mini đều xây trên diện tích đất nhỏ, trong ngõ hẹp, tiềm ẩn nguy cơ cao về an toàn cháy nổ, khi xảy ra cháy rất khó chữa cháy.
Nhiều chuyên gia xây dựng đã tổng kết "chung cư mini 4 không" đó là không ban quản lý, không quy chế vận hành, không lối thoát hiểm, không quy chuẩn PCCC…. Ngoài ra còn tình trạng phạt cho tồn tại, cưỡng chế trên văn bản đã diễn ra trong thời gian dài.
Sự ra đời của chung cư mini tại trung tâm TP đáp ứng nhu cầu người dân bình thường với mức giá 700-800 triệu/căn. Với khả năng tài chính eo hẹp, người lao động không dám mơ có căn hộ đảm bảo chất lượng thù chung cư mini là sự lựa chọn phù hợp, đáp ứng nhu cầu có chỗ ở. ĐB cũng nêu "nhiều người biết nguy cơ mất an toàn, nhưng tin sẽ không xảy ra". Cho thấy thị trường đang thiếu an toàn nhà ở bình dân.
ĐB Thủy cho biết sau vụ cháy quán karaoke tại Bình Dương khiến nhiều người chết thì yêu cầu quyết liệt đặt ra cơ sở nào không bảo đảm phải dừng hoạt động nhưng với chung cư mini không thể xử lý như vậy được. Bởi đây là nơi ăn chốn ở của hàng trăm nghìn con người.
ĐB tỉnh Bắc Kạn đồng tình với ý kiến của Chủ tịch Quốc hội là "nhu cầu nhà ở của người dân phải được bảo đảm, nhưng dứt khoát không hợp thức hóa sai phạm".
Bà Thủy kiến nghị Chính phủ tiếp tục triển khai giải pháp ưu đãi, khơi thông nguồn cung nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá bình dân, bởi đây là gốc rễ của vấn đề.
Chính phủ chỉ đạo các cơ quan chức năng đang thanh tra, kiểm tra chung cư mini bên cạnh đó cũng phải hướng dẫn kịp thời cho người dân để có giải pháp phòng ngừa cháy nổ.
Bà cũng kiến nghị trong Nghị quyết kỳ họp Quốc hội lần này có nội dung yêu cầu về bảo đảm an toàn cháy nổ nói chung trong đó có an toàn cháy nổ đối với chung cư mini.