Nha Trang

Khi nói đến thành phố Nha Trang - tỉnh Khánh Hoà, ấn tượng của du khách lẫn người dân sinh sống nơi đây là thành phố biển thân thiện và bình yên, khí hậu ôn hoà và rộng mở.

Nha Trang đã có những chặng đường phát triển rực rỡ từ năm 1986 đến nay. Bước ngoặt từ những năm 2000, cùng với thời kì Đổi mới của đất nước, lãnh đạo tỉnh cùng với doanh nghiệp khi đó nỗ lực tập trung chiến lược lấy du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn mà khách quốc tế là trọng tâm cùng việc khuyến khích mọi thành phần kinh tế đầu tư phát triển du lịch tạo không khí cạnh tranh lành mạnh.

Từ đó, Nha Trang - Khánh Hòa xác định mô hình phát triển theo hướng hiện đại: Thị trường - mở cửa, dựa vào du lịch, định hướng “khác biệt và đẳng cấp”; Lấy doanh nghiệp Việt làm nền tảng, trụ cột là các tập đoàn kinh tế mạnh, tập trung xây dựng cực tăng trưởng để tạo đột phá.

Mô hình đó đã đưa Nha Trang bứt phá và đổi đời, bắt đầu “vươn vai” trong cuộc đua tranh phát triển, trở thành trung tâm du lịch lớn tầm cỡ quốc tế; là trung tâm kinh tế, khoa học - kỹ thuật và giáo dục của tỉnh Khánh Hòa, của khu vực duyên hải Nam Trung Bộ.

Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh Khánh Hoà năm 2023 đạt 60.158,8 tỷ đồng, tăng 10,35% so năm 2022. Với cơ cấu nền kinh tế bao gồm: Ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm tỷ trọng 11%; Ngành công nghiệp và xây dựng chiếm 32,23%; Ngành dịch vụ chiếm 47,56%; Thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm chiếm 9,21%.

GRDP bình quân đầu người năm 2023 của Khánh Hoà đạt 86,44 triệu đồng. Năng suất lao động năm 2023 đạt 164,55 triệu đồng/lao động.

Nha Trang đã trở thành đầu tàu cho sự phát triển của Khánh Hòa trên nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, đây là đơn vị cấp huyện duy nhất duy trì hàng năm đóng góp cho ngân sách tỉnh, ngân sách quốc gia với mức đóng góp theo xu thế năm sau cao hơn năm trước.

Theo Quy hoạch tỉnh Khánh Hòa thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt ngày 29 tháng 3 năm 2023, Khánh Hòa sẽ có 03 vùng động lực phát triển đó là: Khu vực vịnh Vân Phong, Khu vực Vịnh Cam Ranh và TP. Nha Trang.

Ngày 31/03/2024, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng đã ký quyết định phê duyệt Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung TP. Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, đến năm 2040, với mục tiêu phát huy được thương hiệu thành phố du lịch nghỉ dưỡng biển của quốc gia và quốc tế.

Theo quy hoạch, Nha Trang là đô thị hạt nhân, trở thành đô thị du lịch biển quốc gia và quốc tế và có vai trò và vị trí quan trọng về an ninh quốc phòng và bảo vệ môi trường biển. Địa phương được định hướng trong tương lai sẽ là trung tâm hành chính – chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật của Khánh Hòa; trung tâm kinh tế, khoa học kỹ thuật, giáo dục và đào tạo, y tế của Khánh Hòa; của vùng Duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và cả nước.

Trong 3 vùng động lực chính của tỉnh Khánh Hoà, TP. Nha Trang có những lợi thế rất lớn cho phát triển để trở thành trung tâm của 03 vùng động lực này.

Những lợi thế đó là: Vị trí địa lý “đắc địa” vì nằm ở trung tâm của tỉnh Khánh Hòa, nằm giữa 02 trọng điểm phát triển khác là Vân Phong và Cam Ranh, nằm sát bờ biển. Hệ thống giao thông tương đối thuận lợi, có đường biển (cảng Nha Trang là cảng hành khách và tổ hợp dịch vụ với chất lượng đảm bảo đón khách quốc tế; đường bộ khá phát triển (đường 1A; mạng lưới đường nội đô và các tuyến đường kết nối với các địa phương khác trong tỉnh…), đường sắt Thống Nhất (đoạn qua Khánh Hòa, Nha Trang) và sử dụng cảng hàng không quốc tế Cam Ranh được quy hoạch với quy mô 4 triệu lượt hành khách/năm…

TP. Nha Trang có thể kết nối thuận lợi không chỉ với các vùng khác của tỉnh Khánh Hoà như các khu vực phía Bắc (thị xã Ninh Hòa), phía Tây (huyện Diên Khánh), phía Nam (H. Cam Lâm, TP. Cam Ranh) và phía Đông (đảo Hòn Tre), mà còn kết nối thuận lợi với những tỉnh, thành phố khác như Đà Lạt, Tuy Hòa, Phan Rang.

Bên cạnh đó, TP. Nha Trang sở hữu những bãi biển tuyệt đẹp như Bãi Tiên, Hòn Chồng, Nha Trang, Nhũ Tiên, Cù Hin và rất nhiều bãi tắm trên các đảo ven bờ (Bãi Trũ, Hòn Tằm, Hòn Nội…) cùng với hệ thống nhiều hòn đảo đẹp như Hòn Tre, Hòn Mun, Hòn Tằm, Hòn Một, Hòn Miễu, Đảo Yến.

TP. Nha Trang cũng có nhiều trường đại học, học viện, viện nghiên cứu, các trường cao đẳng, trường dạy nghề, các trung tâm triển khai các tiến bộ kỹ thuật chuyên ngành tương đối đồng bộ.

Mặc dù, đại dịch Covid đã làm cho Khánh Hoà tăng trưởng âm nặng trong những năm 2020-2021, phải chịu một kết cục “đau thương” sau đại dịch. TS Trần Đình Thiên nhận định, chỉ khi trong đại dịch, thành phố mới nhận ra thành tích đạt được là ngoạn mục nhưng đã phải “đánh đổi” bằng một cấu trúc kinh tế phiến diện, mất cân đối, bị lệ thuộc vào một loại thị trường và sản phẩm, dễ gặp rủi ro, tập trung cho cực tăng trưởng thiếu kết nối, khó lan toả phát triển.

Nhận thấy vấn đề đó, thành phố đã tập trung toàn lực, cố gắng tìm cách phục hồi và đã dần thoát ra để tiếp tục tiến lên.

Tuy nhiên, trong một thời gian dài, sự phát triển kinh tế của Nha Trang chủ yếu dựa vào du lịch “truyền thống” (tận khai lợi thế, đẳng cấp chưa cao). Trên bình diện tỉnh, cả Khánh Hòa cũng tập trung dồn lực cho Nha Trang, đầu tư phát triển du lịch ở Nha Trang nên thiếu kết nối với các địa phương khác trong tỉnh.

Việc phát triển bùng nổ nhưng ở tầm chưa cao khiến không chỉ ngành du lịch, mà cả nền kinh tế của Nha Trang và Khánh Hòa gặp rủi ro, hiệu quả khai thác tiềm năng và lợi thế thấp.

Mặc dù Nha Trang có nguồn tài nguyên thiên nhiên và văn hoá độc đáo, nguồn nhân lực dồi dào và có chất lượng nhưng các nguồn tài nguyên đó chủ yếu được “tận khai”, theo lối “có gì dùng nấy”, chưa được tận dụng khai thác đúng cách, phù hợp với các điều kiện và yêu cầu thời đại.

Nếu Nha Trang - Khánh Hòa tiếp tục công cuộc phát triển theo lối “tận khai” là cách đã mang lại sự “đổi đời” cho địa phương cho đến nay thì có thể sẽ là nguyên nhân đẩy Nha Trang và tỉnh Khánh Hòa rơi vào “bẫy thu nhập trung bình”, đây là điều mà nhiều chuyên gia đã cảnh báo.

Phát triển luôn có nghĩa là vượt qua những cái cũ, kể cả cái “đã từng tốt” bởi không điều gì bảo đảm “cái đang tốt” đáp ứng được yêu cầu phát triển của giai đoạn mới.

Theo nghĩa đó, phát triển luôn gắn với những con người, những tập thể, những địa phương biết ước mơ, có khát vọng đổi mới, sáng tạo với tinh thần: khi cái cũ – cái đang có “có vấn đề”, tìm mọi cách vượt qua, thoát khỏi nó là việc cần làm càng sớm càng tốt. Chỉ khư khư với cái đang tốt có thể gây cản trở cho công cuộc xây dựng tương lai.

Tại thời điểm bước ngoặt Nha Trang tròn 100 năm hình thành và phát triển, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà đang có cơ hội lịch sử to lớn khác thường, đồng nghĩa với việc đối mặt với thách thức chưa từng thấy.

Thời cơ đó, thách thức đó đòi hỏi phải có năng lực, cách tiếp cận và những giải pháp hành động mới cùng với bản lĩnh để vượt lên. Lãnh đạo tỉnh Khánh Hoà và thành phố Nha Trang đã nhận thực sâu sắc điều này và đang nỗ lực tạo dựng theo hướng mới để Nha Trang – Khánh Hoà vươn tới tầm cao hơn.