Loạt dự án giao thông trọng điểm 'treo' hàng thập kỷ ở TP.HCM sẽ sớm hồi sinh?

Năm 2012, TP.HCM động thổ dự án xây dựng cầu đường Bình Tiên theo hình thức BT (xây dựng - chuyển giao), tổng vốn 2.400 tỷ đồng (về sau lên 6.200 tỷ).

Dự án này hướng tới mục tiêu giải quyết tình trạng ùn tắc, khai thông việc đi lại ở cửa ngõ phía Nam TP và còn tạo cơ hội đổi đời cho hàng nghìn hộ dân tại khu vực này. 

Thế nhưng, hơn thập kỷ trôi qua, dự án vẫn "án binh bất động" do kẹt vốn và thiếu quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư. Thêm vào đó, năm 2018, khi Trung ương chủ trương ngưng hình thức BT, dự án cầu - đường Bình Tiên cũng “đứng hình”.

Chung tình cảnh, đoạn quốc lộ 13 dài gần 5km, từ cầu Bình Triệu 1 đến ngã tư Bình Phước (TP Thủ Đức) là cửa ngõ chính phía Đông Bắc của TP.HCM kết nối với các tỉnh Bình Dương, Bình Phước và các tỉnh Tây Nguyên; đồng thời là đoạn liên kết nhiều trục đường lớn như Phạm Văn Đồng, Quốc lộ 1, cũng là tuyến dẫn vào bến xe Miền Đông.

Hiện nay, đoạn qua địa bàn tỉnh Bình Dương có 8 làn xe thì đoạn qua địa bàn TP.HCM chỉ có 6 làn xe nên xảy ra tình trạng quá tải, ùn tắc cũng như tiềm ẩn nguy cơ tai nạn vì chưa thể làm dải phân cách ngăn làn ô tô và xe máy.

Từ năm 2001, đoạn Quốc lộ 13 trên là một thành phần của dự án cầu đường Bình Triệu 2, thực hiện theo hình thức BOT. Khi đang tìm nguồn vốn để triển khai thì Nghị quyết 437/2017 Quốc hội ban hành có nội dung dừng dự án BOT trên các đường hiện hữu.

Ở cửa ngõ phía Tây, tuyến Quốc lộ 1 đoạn qua huyện Bình Chánh dài gần 10km cũng "ngạt thở" vì áp lực giao thông. Đoạn đường gần nút giao với đại lộ Võ Văn Kiệt về Long An chưa được mở rộng so với các đoạn còn của quốc lộ 1 từ Bình Tân về TP Thủ Đức khi mặt cắt ngang chỉ 19m, 6 làn xe, chưa có dải phân cách giữa ô tô và xe máy.

Đoạn quốc lộ mang tính huyết mạch của cửa ngõ phía Tây này được đề xuất mở rộng lên 52m với tổng vốn 12.900 tỷ đồng. Theo Sở GTVT TP, nhu cầu mở rộng rất cấp bách trong bối cảnh đoạn tuyến đang quá tải, xe máy phải trộn dòng với ô tô rất nguy hiểm.

Còn ở cửa ngõ Tây Bắc, Quốc lộ 22 (đi qua huyện Hóc Môn) kết nối TP.HCM với tỉnh Tây Ninh, Bình Dương và cửa khẩu quốc tế Mộc Bài cũng đã quá chật chội so với nhu cầu giao thông hiện tại. Đoạn từ An Sương về đến ngã tư Hóc Môn thường ngày đều ùn ứ vào những khung giờ cao điểm sáng và chiều gây ám ảnh với tài xế, doanh nghiệp….

Nghị quyết 98 khơi thông nguồn vốn cho hạ tầng thành phố

Theo Giám đốc Sở GTVT TP.HCM Trần Quang Lâm, trước đây, ngân sách thành phố chỉ đáp ứng khoảng 20% nhu cầu đầu tư cho giao thông. Đây là trở ngại lớn nhất khiến các dự án mở rộng các cửa ngõ ở thành phố nhiều năm qua “giậm chân tại chỗ” vì thiếu vốn.

Tuy nhiên, Nghị quyết 98 được Quốc hội thông qua (1/8/2023), cho phép triển khai các dự án theo hình thức BOT, đã mở ra cơ hội lớn để thành phố khơi thông nguồn lực, phát triển hạ tầng.

Dù địa bàn thành phố có tới 107 tuyến đường trục chính được quy hoạch có thể triển khai hình thức BOT theo cơ chế mới, nhưng trước mắt, Sở GTVT chọn 5 dự án thực sự cấp bách đề xuất với UBND TP ưu tiên làm thí điểm trước.

Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cho biết, Nghị quyết 98 đã từng bước giúp thành phố giải quyết được rất nhiều điểm nghẽn về đầu tư, quản lý tài chính - ngân sách, về đô thị, khoa học công nghệ, tổ chức bộ máy, cơ chế vận hành của TP Thủ Đức.

Tận dụng lợi thế này, thành phố đã ban hành danh mục dự án Đầu tư xây dựng nâng cấp, mở rộng, hiện đại hóa công trình đường bộ hiện hữu được áp dụng loại hợp đồng BOT, gồm 5 dự án để triển khai từ nay đến năm 2028.

Cụ thể, Dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 13 từ cầu Bình Triệu đến ranh tỉnh Bình Dương; Dự án nâng cấp mở rộng quốc lộ 1 từ đường Kinh Dương Vương đến ranh tỉnh Long An; Dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ 22 từ nút giao An Sương đến đường Vành đai 3; Dự án nâng cấp đường trục Bắc - Nam từ đường Nguyễn Văn Linh đến cao tốc Bến Lức - Long Thành và Dự án xây dựng cầu đường Bình Tiên từ đường Phạm Văn Chí đến đường Nguyễn Văn Linh.

Theo ông Mãi, đây là những dự án thực hiện theo cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội mà Nghị quyết 98 trao cho thành phố.

Cụ thể, 5 công trình triển khai theo hình thức trên ước tính vốn đầu tư gần 45.600 tỷ đồng. Trong đó, ba tuyến quốc lộ 1, 13, 22 ở các cửa ngõ sẽ được mở rộng với tổng kinh phí khoảng 33.900 tỷ. 

Ông Mãi cho hay, sau khi hoàn tất thủ tục lựa chọn, ký hợp đồng với nhà đầu tư, thành phố dự kiến khởi công các dự án trên vào cuối năm 2025 hoặc đầu 2026, hoàn thành sau ba năm.

Thành phố cần hơn 8.100 tỷ đồng để thực hiện công tác chuẩn bị, giải phóng mặt bằng cho các dự án. Sau đó, tổng nhu cầu vốn cho các dự án ước tính 36.400 tỷ đồng, trong đó ngân sách tham gia hơn 16.700 tỷ đồng, còn lại của nhà đầu tư.

“Nghị quyết 98 cho phép thành phố vận dụng trở lại hình thức BOT, đã giúp khơi thông được điểm nghẽn về vốn. Đây là cơ sở để thành phố triển khai trở lại các dự án bị treo vì thiếu vốn và các dự án mới, giúp phát triển hạ tầng giao thông, xứng với tiềm năng và lợi thế”, ông Mãi nhấn mạnh.

Bài 3: Chủ tịch TP.HCM Phan Văn Mãi: Kinh tế thành phố sẽ tăng trưởng 2 con số

Chuyện thoát 'cơn bĩ cực' của người bán rau nhờ được vay 100 triệu đồngChị bán rau ở chợ Văn Thánh (TP.HCM) chia sẻ, dù hợp đồng vay 100 triệu là 10 năm, nhưng sau 3-4 tháng đầu tư có thu nhập, chị sẽ cố gắng trả nợ trong 5 năm và xin ra khỏi hộ nghèo, nhường suất cho những người không may mắn khác.