
Đoàn đại biểu người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Ngãi vừa có cuộc gặp mặt với lãnh đạo Bộ Dân tộc và Tôn giáo tại Hà Nội.

Nhiều đề xuất, kiến nghị đã được đoàn đại biểu bày tỏ. Đây không chỉ là những mong muốn cá nhân mà là đại diện cho nguyện vọng của hàng nghìn hộ đồng bào dân tộc thiểu số đang sinh sống tại vùng biên, vùng sâu, vùng xa của tỉnh Quảng Ngãi.
Có 35 năm gắn bó với mảnh đất thôn 5, xã Đăk Rve, ông Sầm Văn Phá (dân tộc Nùng) cho biết thôn 5 trước kia thuộc trung tâm thị trấn Đăk Rve, có 12 hộ dân định cư từ những năm 1990 lại chịu sự quản lý hành chính của xã Tân Lập cũ.
Con đường vào khu sản xuất mà các hộ dân này cùng nhiều hộ dân ở các thôn lân cận như thôn 1, 3, 4, 9 sử dụng vốn do bà con tự cuốc đất rồi bỏ tiền thuê máy mở rộng dần, từ đường xe đạp đến đường xe trâu... Đến giờ, xe đầu ngang đã có thể đi được nhưng con đường vẫn chỉ dừng ở mức tạm bợ.

“Năm 2020, khi vẫn còn thuộc xã Tân Lập cũ, theo chương trình xây dựng nông thôn mới, đoạn đường đã được bê tông hóa khoảng 500m, sau bỏ dở.
Khi chúng tôi hỏi, UBND thị trấn Đăk Rve trả lời rằng địa giới hành chính thuộc xã Tân Lập thì xã Tân Lập đầu tư theo 10 tiểu dự án của chương trình mục tiêu quốc gia từ năm 2021-2030. Trong khi đó, UBND xã Tân Lập lại nói khu đó không phải dân Tân Lập mà người dân thuộc xã Đăk Pne. Rồi đến giờ, chúng tôi cũng không nghe ai nói gì nữa.
Hiện các hộ dân sinh hoạt ở xã Đăk Rve nhưng khu đất sản xuất lại thuộc xã Kon Braih. Chúng tôi không biết bên nào sẽ đầu tư tiếp đoạn đường này” - ông Phá kể.

Liên quan tới câu chuyện đường sá, ông A Trút (dân tộc Xơ Đăng) là người có uy tín thôn Đăk Tu, xã Đăk Long (giáp biên giới với Lào) phản ánh hiện trạng tuyến đường từ ngã ba xã Đăk Môn đến Đăk Long.
"Tuyến đường này bị hư hỏng nghiêm trọng với hàng loạt ổ gà, ổ voi. Vào mùa mưa, người dân không thể đi lại được. Hơn 6.000 người dân trong xã mong sớm có con đường tốt để đi lại thuận tiện hơn” - ông A Trút bày tỏ.
Ước mơ có "bìa đỏ" và đất sản xuất
Sự thay đổi địa giới hành chính còn khiến ông Phá và khoảng 45 hộ dân khác ở xã Đăk Rve gặp nhiều khó khăn trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hay còn gọi là “bìa đỏ”, cho đất thổ cư và đất nông nghiệp.
“Chúng tôi sinh sống, canh tác ổn định đã bao năm nay. Xã Tân Lập đã cho người xuống kê khai, đo đạc nhưng cứ hẹn từ năm này qua năm khác rồi bảo chưa đủ căn cứ để cấp. Người dân chúng tôi không rõ lý do là gì. 'Bìa đỏ' giống như một giấc mơ mà chúng tôi khó với tới trong thời gian gần” - ông Phá trăn trở.
Tương tự là câu chuyện của ông Phạm Văn Thân (dân tộc Thái). Ông từng từ Thanh Hóa vào Kon Tum năm 2010, nay là người có uy tín ở thôn 5, xã Ia Đal, nơi có hàng chục km đường biên giới giáp Campuchia.

Ông Thân được cụm cộng đồng dân cư bầu chọn làm người có uy tín từ năm 2015. Chục năm qua, ông cùng bà con vẫn canh tác, sinh sống trên vùng đất giáp biên do công ty cao su giao. Tuy nhiên, việc cấp giấy tờ hợp pháp vẫn còn bỏ ngỏ.
“Hơn 6.000 hộ dân ở 2 xã Ia Tơi và Ia Đal thuộc huyện Ia H’Drai trước kia đến giờ vẫn chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Mong mỏi lớn nhất của chúng tôi là sớm được cấp 'bìa đỏ' để yên tâm sinh sống lâu dài” - ông Thân nói.
Người có uy tín mong được hỗ trợ
Một trong những nội dung được nhiều lần đề cập tại buổi gặp mặt là chính sách hỗ trợ người có uy tín trong cộng đồng.
Ông Lò Anh Thơ (dân tộc Thái) ở thôn Ia Muung, xã Ia Tơi và ông A Nuông ở thôn Kon Chênh, xã Măng Đen kiến nghị cấp trên xem xét hỗ trợ phụ cấp, kinh phí xăng xe, trà nước cho người có uy tín khi đi họp hoặc về cơ sở để vận động bà con.

“Chúng tôi là người uy tín ở vùng sâu, vùng xa, giờ lên tỉnh, lên xã thì đi lại hơi xa. Chúng tôi mong có phụ cấp để được động viên tinh thần, thêm động lực làm việc” - ông Thơ tâm sự.
Ông A Nuông cũng mong được hỗ trợ thêm kinh phí khi đi cơ sở.

Bản thân là một nghệ nhân ưu tú, ông A Nuông cho rằng cần có chế độ đãi ngộ xứng đáng với những người đang gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.
“Tôi được công nhận là nghệ nhân nhưng chưa nhận được chính sách hỗ trợ nào” - ông nói.

Còn ông A Gứp (dân tộc Gia Rai), người có uy tín ở thôn Nhơn Bình, xã Sa Thầy lại chia sẻ mong muốn được cấp bảo hiểm y tế.
“Nhiều người có uy tín tuổi đã cao, bệnh tật cũng nhiều, không đi làm được nên khó bỏ tiền để mua bảo hiểm y tế. Rất mong Nhà nước hỗ trợ cấp bảo hiểm y tế cho chúng tôi” - ông A Gứp đề xuất.
Phản hồi từ lãnh đạo ngành Dân tộc và Tôn giáo
Ghi nhận kiến nghị của người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, ông Nguyễn Quang Thạch - Phó giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Quảng Ngãi cho biết, việc đầu tư hạ tầng giao thông đều nằm trong kế hoạch của tỉnh. Tuy nhiên, do quá trình sáp nhập, tái cấu trúc địa giới hành chính và ngân sách đầu tư công hạn chế nên có độ trễ trong thực hiện.
Về những vướng mắc liên quan tới đất ở và đất sản xuất, ông Thạch nhận định phần lớn vướng ở đất rừng, cần bóc tách ra khỏi quy hoạch. Bên cạnh đó, việc đo đạc còn sai số, cần thời gian để xử lý chính xác.

Về chính sách cho người có uy tín, bà Nguyễn Thị Hồng Huệ - Phó vụ trưởng Vụ Chính sách, Bộ Dân tộc và Tôn giáo - thông tin: Các quy định hiện hành được thực hiện theo Quyết định số 12/2018 về tiêu chí lựa chọn, công nhận người có uy tín và chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, và Quyết định số 28/2023 của Thủ tướng về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 12/2018.
“Chính phủ đang xây dựng nghị định mới về người có uy tín, dự kiến ban hành năm 2026. Các ý kiến về phụ cấp, bảo hiểm, chế độ hỗ trợ nghệ nhân… sẽ được tiếp thu” - bà Huệ khẳng định.


