Ê-đê

Dân số: 389.671 người

(số liệu Điều tra 53 dân tộc thiểu số 01/4/2019)

Dân tộc Ê đê đông thứ 12 trong tổng số 54 dân tộc anh em. Mặc dù đã chuyển cư lên vùng đất cao nguyên Tây Nguyên từ khoảng cuối thế kỷ 8 đến thế kỷ 15, nhưng trong sâu thẳm văn hóa của người Ê đê, bến nước và con thuyền vẫn là những hình ảnh chưa hề phai nhạt.

Y phục của người Ê-đê nhuộm màu chàm, điểm hoa văn sặc sỡ. Đàn bà mặc váy, quấn váy, đàn ông đóng khố, mặc áo. Đồng bào ưa dùng các đồ trang sức bằng bạc, đồng, hạt cườm. Trước kia tục cà răng quy định mọi người đều cắt cụt 6 chiếc răng cửa hàm trên, nhưng lớp trẻ ngày nay không cà răng nữa.

Nhà của đồng bào Ê Đê có hình con thuyền dài, cửa chính mở phía trái nhà, cửa sổ mở ra phía hông. Bên trong nhà có trần gỗ hình vòm giống hệt mui thuyền. Gia đình ngày càng đông người sẵn của, nhà càng dài, có những nhà dài trăm mét. Nhà làm bằng gỗ, tre, lợp mái tranh, những năm gần đây nhiều nhà dài đã tách hộ và lợp tôn, ngói. Mỗi đầu nhà đều trổ cửa ra vào: cửa chính nhìn về phía Bắc, nay phổ biến nhìn ra đường đi. Trong nhà chia thành hai phần: Nửa đằng cửa chính gọi là Gah để đón tiếp khách; nửa còn lại gọi là Ôk, nơi có bếp đặt chỗ nấu ăn chung và là chỗ hở của các đôi vợ chồng. Mỗi đầu nhà có một sân sàn. Sân sàn ở phía cửa chính được gọi là sân khách. Muốn vào nhà phải qua sân sàn. Nhà càng khá giả thì sân khách càng rộng, khang trang.

Trong gia đình chủ nhà là phụ nữ. Con cái mang họ mẹ. Đàn ông kết hôn và sinh sống tại nhà vợ. Chỉ con gái được thừa kế tài sản, người con gái út được thừa kế nhà thờ cúng ông bà và có trách nhiệm phụng dưỡng cha mẹ.

Người Ê-đê có kho tàng văn học truyền miệng phong phú: thần thoại, cổ tích, ca dao, tục ngữ, đặc biệt là các Khan (trường ca, sử thi) nổi tiếng với Khan Đam San, Khan Đam Kteh Mlan... Đồng bào yêu ca hát và thích tấu nhạc. Nhạc cụ có chiêng, cồng, trống, sáo, khèn, đàn. Đing năm là loại nhạc cụ phổ biến của người Ê-đê và được nhiều người yêu thích.