Một tháng nay, hơn 100 hộ dân ở hẻm 549 Nguyễn Đình Chiểu, phường 2, quận 3 (TPHCM) tất bật đập tường, tháo dỡ hàng rào, cửa, cổng để lùi nhà vào trong khoảng 1m, mở rộng đường hẻm lên gần 5m.

Đây là con hẻm có chiều dài gần 300m, nối đường Nguyễn Đình Chiểu với hẻm 16 ra đường Nguyễn Thiện Thuật. Con hẻm vốn chật chội, xuống cấp, bề ngang chỉ từ 2,8-3,5m, gây khó khăn cho người dân đi lại. Đặc biệt, với chiều rộng như vậy, công tác phòng cháy chữa cháy (PCCC) không đảm bảo.

W-z5497452222847_3c1681419609a6da09641bf39863a393.jpg
Hẻm 549 Nguyễn Đình Chiểu được hơn 100 hộ dân đồng thuận hiến đất để nâng cấp, mở rộng. Ảnh: Tuấn Kiệt

Căn nhà của gia đình bà Trần Kiều Oanh (60 tuổi, địa chỉ 549/60 đường Nguyễn Đình Chiểu) vốn dĩ không quá rộng, với chiều ngang 4m, chiều dài 13m. Thế nhưng, cả nhà đã "ủng hộ cả hai tay" với chủ trương của Nhà nước, đồng thuận lùi sâu gần 1m để hiến gần 4m2 đất, giúp mở rộng hẻm khang trang hơn.

“Khi được chính quyền phường vận động, gia đình tôi không mất nhiều thời gian suy nghĩ để đồng ý. Bởi hẻm mở rộng thì chính bản thân người dân ở đây cũng hưởng lợi. Con hẻm rộng rãi hơn giúp chúng tôi đi lại thuận tiện, và đặc biệt là tăng cường công tác PCCC” - bà Oanh bày tỏ.

W-z5497450654158_7fe3bb99bcbdc3cfbb4a1ea315ff6c17.jpg
Người dân tất bật đập tường, tháo dỡ hàng rào, cửa để lùi nhà vào sâu, nhường đất mở rộng hẻm 549 Nguyễn Đình Chiểu lên 5m. Ảnh: Tuấn Kiệt

Từ đầu tháng 5, gia đình ông Nguyễn Văn Thông (60 tuổi, nhà trong hẻm 549 Nguyễn Đình Chiểu) đã bỏ ra 20 triệu đồng để thuê thợ tháo dỡ tường, cửa nhà, hiến đất mở rộng hẻm.

"Gia đình tôi là một trong những hộ đầu tiên chấp thuận chủ trương này" - ông Thông "khoe". 

Chia sẻ thêm, ông cho biết: “Con hẻm này có nhiều xe chạy qua, nhưng vì chật chội nên việc đi lại rất bất tiện. Với việc các hộ dân lùi sâu từ 0,5-1m, con hẻm được nâng cấp, mở rộng lên đến 5m thật sự nâng cao chất lượng cuộc sống của chúng tôi. Việc đi lại trở nên thuận lợi hơn rất nhiều".

Theo chia sẻ của người dân, trước khi mở rộng, giá bất động sản tại khu vực này đã rơi vào khoảng trên dưới 100 triệu đồng/m2. Như vậy, những gia đình như của bà Oanh, ông Thông... đã tự nguyện "góp của" hàng trăm triệu đồng vì lợi ích chung.

W-z5497452122642_83b9905ce274d12e5519add8e7f22e87.jpg
Những con hẻm chờ được mở rộng có chiều rộng chưa đến 3m gây khó khăn cho việc đi lại cũng như vấn đề an toàn PCCC. Ảnh: Tuấn Kiệt

Công ty xây dựng Thanh Tín là đơn vị nhận tháo dỡ, cải tạo hơn 100 nhà dân hai bên hẻm 549 Nguyễn Đình Chiểu. Giám đốc Phạm Thanh Nguyên cho biết công ty đã "nhận việc" từ đầu tháng 5. Tới nay, qua 1 tháng triển khai, việc sửa chữa, cải tạo nhà của các hộ dân hiến đất đã hoàn thành 70%.

Hơn 2.100 hộ dân đồng thuận hiến 6.630 m2 đất để mở rộng 45 hẻm

Cũng tại quận 3, hiện nay nhiều phường đang đồng loạt phát động "Ngày hội hiến đất, mở rộng hẻm" như tại các hẻm 404, 416, 416/9 đường Nguyễn Đình Chiểu (phường 4); hẻm 152/8 Lý Chính Thắng (phường Võ Thị Sáu); hẻm 240 Cách Mạng Tháng Tám (phường 10); hẻm 25 Trần Văn Đang (phường 9)…

Đây là một quận thuộc trung tâm thành phố, mỗi "tấc đất" khu vực này được xem như "tấc vàng".

Một lãnh đạo quận cho biết trước đây, với quan niệm "mất đất là mất của" nên khi chính quyền vận động, người dân có tâm lý lo lắng, khó đồng thuận.

Dù vậy, quận 3 xác định hiến đất là chủ trương lớn nên đặc biệt quan tâm, thực hiện xuyên suốt trong nhiều năm để dần thay đổi được quan niệm của người dân. 

Vì thế, qua từng năm, tỷ lệ đồng thuận tăng cao dần. Các con hẻm chật chội dần được nâng cấp và mở rộng, giúp cải thiện bộ mặt đô thị, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của không chỉ những người trong hẻm.

W-z5507379339867_e06998c075674bd42e095821c314ee7e.jpg
Hẻm 25 Trần Văn Đang, phường 9, quận 3, TPHCM chỉ rộng 2m. Hiện nay, người dân bắt đầu tháo dỡ các hạng mục để hiến đất, mở rộng hẻm. Ảnh: Tuấn Kiệt

Theo ông Phan Thế Huy - Trưởng phòng Quản lý đô thị quận 3, từ năm 2015-2020, quận đã vận động được 1.425 hộ dân hiến 8.053m2 đất để mở rộng 37 hẻm. Đó là những con hẻm có bề rộng dưới 3m, không đảm bảo PCCC, thoát hiểm. Hạ tầng, cống thoát nước xuống cấp nên cần được cải tạo. 

Trong giai đoạn 2020-2025, quận 3 đề ra chỉ tiêu vận động mở rộng 45 hẻm, đến nay đã có hơn 2.100 hộ dân đồng thuận hiến 6.630 m2 đất.

Hiện nay, quận đang chỉ đạo các cơ quan, địa phương phối hợp giải quyết nhanh giấy tờ cho các hộ dân hiến đất. Trường hợp hộ dân muốn sửa nhà, quận yêu cầu cơ quan cấp phép trong vòng 5 ngày kể từ khi nhận hồ sơ.

TPHCM có chủ trương hiến đất mở rộng hẻm từ năm 2000, nhưng ban đầu chỉ vài quận, huyện thực hiện. Đến cuối năm 2003, việc hiến đất mới lan tỏa tại nhiều địa phương sau khi chính quyền đẩy mạnh vận động.

Theo thống kê của UBND TP, từ năm 2000-2021, toàn thành phố có hơn 168.000 hộ dân hiến 5,3 triệu m2 đất, tương ứng số tiền hơn 10.000 tỷ đồng phục vụ 5.230 công trình, bao gồm: 3.874 công trình mở rộng hẻm, 1.237 công trình mở rộng đường và 119 công trình khác. 

Ngoài ra, người dân còn đóng góp kinh phí để mở đường, hẻm và các công trình phục vụ công cộng với số tiền trên 458 tỷ đồng.