Hà Nội sẽ tập trung nguồn lực hoàn thiện các tuyến đường sắt vành đai và ga đầu mối, các tuyến kết nối với TP phía Bắc (Đông Anh, Sóc Sơn, Mê Linh), TP phía Tây (Hòa Lạc, Xuân Mai).
Sáng 29/3, tại phiên họp chuyên đề, HĐND TP Hà Nội đã cho ý kiến và thông qua Nghị quyết Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Một trong những vấn đề được đại biểu quan tâm đó là quy hoạch đường sắt đô thị trên địa bàn TP Hà Nội.
Báo cáo tóm tắt quy hoạch tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Hà Minh Hải cho biết, thời gian tới, thành phố sẽ đầu tư 14 tuyến đường sắt đô thị. Trong đó, ưu tiên hoàn thiện các tuyến đường sắt vành đai và ga đầu mối, các tuyến kết nối với TP phía Bắc, TP phía Tây và khu vực Yên Viên, Gia Lâm.
Hà Nội cũng định hướng xây dựng mạng lưới đường sắt tại khu vực đô thị trung tâm đảm bảo mật độ các ga tàu có khoảng cách phù hợp dành cho người đi bộ, có thể di chuyển đến mọi vị trí trong thành phố, đủ năng lực thay thế giao thông cá nhân.
Bên cạnh đó, mạng lưới đường sắt của Hà Nội sẽ kết nối với các trung tâm đô thị trong vùng và các huyện ngoại thành, đi ngầm đối với các đoạn tuyến nằm trong Vành đai 3,5.
Hà Nội cũng dành nguồn lực xây dựng đường sắt 1 ray trên cao (monorail) chạy ven hai bờ sông Hồng. Tuyến đường sắt này sẽ kết nối với các điểm du lịch, cảnh quan và kết nối với khu vực phố Cổ.
Ngoài ra, TP Hà Nội còn chuẩn bị các điều kiện để phối hợp với Trung ương xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đóng vai trò là trục ‘xương sống’, tạo động lực quan trọng cho phát triển KT-XH đất nước.
Để giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông, hơn 10 năm qua, TP Hà Nội luôn xác định đường sắt đô thị là ‘xương sống’ của hạ tầng vận tải hành khách công cộng.
Việc đẩy mạnh đầu tư xây dựng mạng lưới đường sắt đô thị được kỳ vọng không chỉ thay đổi diện mạo đô thị, giải quyết triệt để các vấn đề về ùn tắc giao thông, mà còn thay đổi được thói quen sử dụng phương tiện công cộng và văn hóa giao thông của người dân.
Tuy nhiên, đến thời điểm này, trên địa bàn Thủ đô mới chỉ hoàn thành được 13km đường sắt đô thị, thuộc tuyến 2A Cát Linh - Hà Đông và đang thi công 12,5km của tuyến số 3 đoạn Nhổn - ga Hà Nội.
Nêu ý kiến tại cuộc họp, đại biểu Nguyễn Minh Đức (tổ Hoàng Mai) cho rằng, ùn tắc giao thông trên địa bàn TP Hà Nội những năm qua gây ra nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến sự phát triển KT-XH của Thủ đô. Theo ông, đường sắt đô thị là giải pháp quan trọng để giải bài toán ùn tắc giao thông trên địa bàn thành phố.
Với cách làm như hiện nay, ông Nguyễn Minh Đức lo ngại không biết đến bao giờ Hà Nội mới hoàn thiện được các tuyến đường sắt đô thị như quy hoạch. Ông Đức cho rằng, sự chậm trễ còn làm tăng chi phí đầu tư của mỗi tuyến đường sắt.
Do vậy, theo ông Đức, thành phố cần có cơ chế đặc thù về huy động vốn để làm đường sắt đô thị. “Hoàn thiện 14 tuyến đường sắt đô thị cần hàng chục tỷ USD, thậm chí cả trăm tỷ USD. Do vậy, TP Hà Nội cần có cơ chế đặc thù để huy động vốn cho đường sắt đô thị”, ông Đức nói thêm.
Thảo luận tại hội trường, đại biểu Nguyễn Tiến Minh (tổ Thường Tín) đề nghị Hà Nội chú trọng vào quy hoạch giao thông để xứng đáng với quy mô thành phố 10 triệu dân. Theo ông, thành phố cần tập trung nguồn lực để hoàn thiện các tuyến đường đã quy hoạch, đặc biệt là đẩy nhanh tiến độ đường sắt đô thị.
14 tuyến đường sắt đô thị của Hà Nội
1. Ngọc Hồi - Yên Viên - Lạc Đạo
2. Sóc Sơn - Nội Bài - Thượng Đình - Xuân Mai
2A. Cát Linh - Hà Đông - Xuân Mai
3. Sơn Tây - Trôi - Nhổn - Yên Sở - Cầu Diễn
4. Mê Linh - Sài Đồng - Liên Hà
5. Văn Cao - Hòa Lạc
6. Nội Bài - Mai Dịch
7. Mê Linh - Hà Đông - Ngọc Hồi
8. Sơn Động - Mai Dịch - Dương Xá
9. Ngọc Hồi - Thường Tín - Cảng hàng không số 2
10. Mê Linh - Cổ Loa - Yên Viên - Dương Xá
11. Cát Linh - Lê Văn Lương - Vành đai 4
12. Sơn Tây - Hòa Lạc - Xuân Mai
13. Vĩnh Tuy - Minh Khai - Trường Chinh - Láng - Nhật Tân
Sau khi hoàn thành sân bay thứ 2, TP Hà Nội sẽ lập thêm thành phố mới khu vực phía Nam thuộc địa bàn huyện Phú Xuyên và Ứng Hòa. Như vậy, trong tương lai, Hà Nội sẽ có 3 thành phố trực thuộc nằm ở phía Bắc, phía Tây và phía Nam.
Để tạo động lực phát triển thành phố phía Tây (Xuân Mai và Hòa Lạc) rộng 251km2, thời gian tới Hà Nội sẽ đầu tư 2,7 tỷ USD làm tuyến đường sắt đô thị Văn Cao - Hòa Lạc.
Hai thành phố mới của Hà Nội nằm ở phía Bắc và phía Tây rộng khoản 884km2 với 4,45 triệu dân. Hà Nội định hướng thành phố mới là trung tâm logistics, dịch vụ và giáo dục, khoa học.