Ngày 13/6, tại Hà Nội, Hội Nhà văn Việt Nam họp báo thông tin về hội nghị Những người viết văn trẻ toàn quốc lần thứ 10 sẽ diễn ra tại Đà Nẵng vào 18 và 19/6. Hội nghị là dịp gặp gỡ, giao lưu, trao đổi, học hỏi của các cây bút trẻ trên cả nước về việc viết văn.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho biết đây cũng là dịp để Hội Nhà văn Việt Nam lắng nghe tâm tư, nguyện vọng, hiểu được những người trẻ đang viết gì, có thái độ và trách nhiệm như thế nào với việc cầm bút. Từ đó, Hội Nhà văn Việt Nam, thế hệ đi trước có thể trợ giúp, đồng hành với họ trên chặng đường sáng tác nhằm đóng góp cho sự phát triển của văn học nước nhà. 

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều phát biểu tại buổi họp báo.

Lựa chọn Đà Nẵng là địa điểm tổ chức hội nghị Những người viết văn trẻ toàn quốc lần thứ 10, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho biết, đây là sự thay đổi lớn. "Chúng tôi muốn có sự lan toả tới các địa phương. Mọi người khi nhắc tới Đà Nẵng luôn có cái nhìn đầy thiện cảm về sự đột phá của thành phố này. Chúng tôi muốn các nhà văn trẻ tới đó như mong muốn một sự đột phá từ thế hệ người viết trẻ. Sắp tới, Ngày Thơ Việt Nam chúng tôi cũng sẽ lựa chọn các địa phương khác nhau để tổ chức", nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nói.

Với chủ đề xuyên suốt là Vì sao chúng ta viết? Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho hay, vấn đề này được đặt ra không phải từ bây giờ mà từ khi văn chương xuất hiện, từ khi nhà văn cầm bút để viết lên những tác phẩm của mình. Thế nhưng câu hỏi này trong bối cảnh hiện nay có tính cần thiết, cấp bách hơn bao giờ hết đối với tất cả các nhà văn.

"Các nhà văn đã ngồi viết thì phải đặt câu hỏi: Viết để làm gì, viết cho ai? Chưa bao giờ đạo đức, giá trị tinh thần, văn hoá, nhân tính bị đe doạ phá vỡ như bây giờ. Nhiều năm qua chúng ta đã cảnh báo vấn đề của nhân văn, nhân tính trong mỗi con người và con đường duy nhất của nhà văn cầm bút dựa trên chủ nghĩ nhân đạo, nhân văn. Hội nghị lần này, các nhà văn trẻ phải trả lời được câu hỏi đó. Lương tri của các nhà văn sẽ phải trả lời được câu hỏi này", nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nói.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều thừa nhận rằng, sự hiểu biết, điều kiện của các nhà văn trẻ bây giờ tốt hơn thế hệ của ông và thế hệ trước ông rất nhiều. Sự phong phú trong thể loại khuynh hướng, nghệ thuật viết văn xuất phát điểm của nhà văn hiện tại rất cao. Nhưng từ những điều kiện thuật lợi đó, họ phải trả lời là họ mang tất cả kỹ thuật, tài năng của nghệ thuật viết văn, ngôn từ để làm điều gì? Đó phải là bảo vệ con người, thiên nhiên, văn hoá, chia sẻ khổ đau với con người, tạo ra sự đẹp đẽ. "Khi rời bỏ lương tri của nhà văn, khi không còn ý thức của sự đấu tranh, trang viết đó sẽ thành kẻ phản bội", nhà thơ Nguyễn Quang Thiều khẳng định.

Chính vì thế, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều kỳ vọng: "Hội nghị sẽ là tuyên ngôn của các nhà văn về vấn đề văn hoá - nơi người trẻ được cất tiếng. Chúng tôi chỉ lắng nghe và gợi mở cho họ mà thôi", nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nói.

Tại cuộc họp báo, nhà thơ Hữu Việt cho biết, hội nghị Những người viết văn trẻ toàn quốc lần thứ 10 có 138 đại biểu tham dự, trong đó có 119 đại biểu là các cây bút trẻ tiêu biểu đến từ nhiều vùng miền trên cả nước. 19 đại biểu là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam tuổi đời từ 35 trở xuống (tính đến thời điểm năm 2021 là năm dự kiến tổ chức hội nghị) gồm các chuyên ngành: thơ, văn xuôi, lý luận phê bình, dịch thuật.

"Đây là hội nghị có số lượng đại biểu đông nhất so với hai kỳ hội nghị gần đây. Tác giả trẻ nhất là Trần Phú Minh Anh sinh năm 2007, hiện là học sinh trung học phổ thông tại TP.HCM. Chiếm số lượng đông đảo là các tác giả độ tuổi từ 22 đến 30. Địa phương có đại biểu đông nhất là Hà Nội với 27 đại biểu, đứng thứ hai là TP.HCM với 22 đại biểu. Các đại biểu thuộc nhiều ngành, nghề khác nhau như kỹ sư, bác sĩ, nhà báo, giáo viên, doanh nhân, công an, bộ đội, công nhân, nông dân, công chức, viên chức… Trong số họ, khá nhiều người sở hữu một hoặc nhiều giải thưởng văn chương, xuất bản nhiều tác phẩm gây chú ý. Một số đại biểu đến từ gia đình có truyền thống văn chương", nhà thơ Hữu Việt chia sẻ. 

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều rất buồn vì dù Hà Nội là địa phương có số lượng đại biểu tham dự đông nhất của hội nghị lần này nhưng cho tới giờ phút này, dù công văn Hội Nhà văn Việt Nam gửi đi đề nghị hỗ trợ vé máy bay cho các nhà văn trẻ của thành phố dự hội nghị nhưng ông vẫn chưa nhận được phản hồi "có hay không hỗ trợ".

"Đến nay Hội đã nhận được sự hỗ trợ của hầu hết tỉnh, thành, ngoại từ Lạng Sơn đã trả lời từ chối cấp kinh phí, còn Hà Nội không trả lời sau hai công văn của hội vào ngày 28/3 và 1/6. Chúng tôi rất thông cảm vì Hà Nội đang nước sôi lửa bỏng nhưng việc nào ra việc ấy. Cho tới giờ chúng tôi chưa nhận được công văn phản hồi có hỗ trợ hay không, điều này khiến các nhà văn trẻ cảm thấy thất vọng. Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng cũng như Hội nghị văn hóa toàn quốc vừa diễn ra năm ngoái tại Hà Nội đều khẳng định văn hóa có vai trò ngang bằng kinh tế, chính trị, và văn hóa soi đường cho quốc dân đi, nhưng thực chất các địa phương đang thực hiện chủ trương đó ra sao?", ông Nguyễn Quang Thiều băn khoăn. 

Nhà thơ Hữu Việt cũng cho biết, trước đó Sở Tài chính Cần Thơ cũng trả lời từ chối cấp kinh phí cho 2 đại biểu đi dự hội nghị. "Nhưng khi tôi đưa vấn đề này lên mạng xã hội, Chủ tịch UBND TP.Cần Thơ lập tức liên hệ với lãnh đạo Hội Nhà văn Việt Nam khẳng định Sở Tài chính chưa nắm được tinh thần của UBND TP mới trả lời như vậy. Ngay sau đó, Cần Thơ đã mời hai đại biểu đến để cung cấp kinh phí nhiều hơn cả giá vé máy bay cho họ", nhà thơ Hữu Việt chia sẻ.

Trong khuôn khổ hội nghị, có 2 hội thảo thơ và văn xuôi, tập trung bàn về thái độ và trách nhiệm, lương tâm của người cầm bút với cuộc sống, xã hội và trả lời câu hỏi “Vì sao chúng ta viết”; 1 tọa đàm “Văn học với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Bên cạnh đó, các đại biểu còn thăm, tặng quà thầy trò Trường Hy Vọng - nơi nuôi dạy các em nhỏ mồ côi sau đại dịch Covid-19; đi thực tế tại địa phương và tham gia gala thơ, nhạc…
Tại hội nghị, Hội Nhà văn Việt Nam giới thiệu 2 tập sách tuyển chọn từ nhiều sáng tác của các tác giả là đại biểu chính thức: Tập truyện ngắn “Mắt lửa”; tập thơ và tiểu luận phê bình “Mạch rồng”. Mỗi cuốn dày hơn 500 trang, phác thảo chân dung văn học kèm lý lịch văn học của đa số cây bút trẻ sung sức trên văn đàn hiện nay. 

 Tình Lê